Domniemanie ojcostwa i sposoby jego obalenia

Obowiązujące przepisy prawa przewidują domniemanie ojcostwa. Takie domniemanie oznacza, iż ojcem dziecka urodzonego w trakcie trwania małżeństwa jest mąż matki. Doświadczenie życiowe pokazuje, iż w rzeczywistości takie domniemanie pochodzenia dziecka nie zawsze zgodne jest z prawdą. Jeśli w akcie urodzenia dziecka został wpisany mężczyzna, który faktycznie nie jest ojcem dziecka, wówczas niezbędne jest przeprowadzenie postępowania o zaprzeczenie ojcostwa, bowiem domniemanie może być obalone wyłącznie w drodze powództwa. W przypadku tego rodzaju spraw dotyczących zaprzeczenia ojcostwa za główną wartość poczytuje się dobro dziecka. Stąd też ustawodawca, aby zapewnić dziecku prawną pomoc wprowadził krótkie terminy na ustalenie prawnych opiekunów dziecka. 

Zaprzeczenie ojcostwa polega na udowodnieniu, iż osoba prawnie uznana za ojca dziecka – wpisana w akt urodzenia, nie jest nim w rzeczywistości. Domniemanie ojcostwa męża matki występuje, jeśli narodziny dziecka miały miejsce przed upływem 300 dni od unieważnienia małżeństwa. Domniemania nie będzie miało miejsca wówczas, gdy dziecko urodziło się po upływie 300 dni od orzeczenia separacji. W sytuacji, gdy matka po unieważnieniu jednego małżeństwa, wyjdzie za mąż drugi raz wtedy domniemywa się, iż dziecko pochodzi z drugiego małżeństwa. 

W każdym razie w tego rodzaju sprawach rodzą się liczne pytania począwszy od ustalenia kto i kiedy można wystąpić z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa, aż po sam przebieg postępowania sądowego.

Kto i kiedy może wystąpić z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa?

Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje, iż z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa może wystąpić mąż matki, matka dziecka jak i samo dziecko. Dodatkowo przepisy przewidują możliwość zaprzeczenia ojcostwa również po śmierci dziecka. Jednakże terminy z wystąpieniem z powództwem różnią się w zależności od tego kto wnosi. Tak też w przypadku, gdy pozew o zaprzeczenie ojcostwa zamierza wnieść do Sądu mąż matki, wtedy termin wynosi 6 miesięcy od dnia, kiedy dowiedział się o narodzinach dziecka. Podobny termin jest w sytuacji, gdy powództwo zamierza wnieść matka dziecka. W sytuacji, gdy mężczyzna wytacza powództwo pozwanymi będzie żona i dziecko, kiedy zaś matka dziecka nie żyje, wtedy powództwo skierowane jest przeciwko samemu dziecku. Podkreślić należy, iż na wnoszącym powództwo tj. mężu matki spoczywa ciężar dowodowy udowodnienia, iż nie jest ojcem dziecka. 

Z kolei w przypadku, kiedy matka dziecka chce wystąpić z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa, wtedy wytacza je przeciwko ojcu i dziecku. Natomiast, gdy pozew o zaprzeczenie ojcostwa wnosi dziecko jest ono skierowane przeciwko mężowi matki oraz matce. W sytuacji, gdy matka dziecka nie żyje, wówczas powództwo wytacza się przeciwko jej mężowi. Jeżeli zdarzy się, iż mąż matki nie żyje wówczas powództwo wytacza się przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez Sąd Opiekuńczy. 

Zaprzeczenie ojcostwa termin

Zauważyć należy, iż dla dziecka termin do wniesienia pozwu o zaprzeczenie ojcostwa wynosi 3 lata od daty uzyskania pełnoletności, stąd też pozew może zostać złożony przed ukończeniem 21 roku życia. Podanych powyżej terminów zarówno w przypadku matki, męża matki jak i dziecka nie można przekroczyć.

Z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa może wystąpić również Prokurator. W przypadku Prokuratora nie musi on przestrzegać terminów do wytoczenia powództwa jakie wiążą matkę, męża matki i dziecko, zatem w każdym czasie ma możliwość wytoczenia powództwa. Podkreślić należy, iż Prokurator nie ma obowiązku podjęcia czynności w takowej sprawie. 

Kiedy nie można wnosić o zaprzeczenie ojcostwa

Pozew o zaprzeczenie ojcostwa jest niedopuszczalny w stosunku do pełnoletniego dziecka, a także w przypadku, gdy dziecko, którego miałoby dotyczyć powództwo, nie żyje. Podobnie pozew o zaprzeczenie ojcostwa jest niedopuszczalny wówczas, gdy dziecko zostało poczęte w wyniku procedury medycznej, na którą wyraził zgodę mąż matki.

Postępowanie sądowe o zaprzeczenie ojcostwa

Adwokat Rzeszów

Pozew o zaprzeczenie ojcostwa wnosi się do Sądu Rejonowego. Właściwość Sądu ustala się w oparciu o miejsce zamieszkania Pozwanego. Jeśli ustalenie miejsca zamieszkania Pozwanego jest niemożliwe, Sądem właściwym będzie Sąd miejsca zamieszkania Powoda. Sprawy w zakresie zaprzeczenia ojcostwa prowadzone i rozpatrywane są przez Wydział Rodzinny i Nieletnich Sądu Rejonowego. Opłata sądowa wynosi 200 zł. 

Podstawowym celem postępowania dowodowego jest udowodnienie, iż mąż matki nie jest biologicznym ojcem dziecka. Stąd też dowodem na ten fakt jest dowód z badania DNA. Wynik takiego badania może ojcostwo albo potwierdzić albo zaprzeczyć. Strona wnosząca pozew o zaprzeczenie ojcostwa powinna wnosić o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z badania DNA. Dopuszczalne jest posłużenie się również już gotową opinią – badaniem DNA, które strony przeprowadziły wcześniej. Sąd dopuszczając w/w dowód zobowiąże stronę wnoszącą do uiszczenia zaliczki na poczet opinii – badania DNA.

Innym dowodem podważającym domniemanie ojcostwa męża matki jest wykazanie, iż w okresie poczęcia dziecka, małżonkowie żyli w rozłączeniu, a tym samym niemożliwe jest to, aby doszło między nimi do jakichkolwiek kontaktów cielesnych. Z kolei innym dowodem będzie udowodnienie, iż mąż matki nie był w stanie współżyć z nią z uwagi na problemy zdrowotne. Należy pamiętać, iż samo przesłuchanie stron nie jest wystarczającym dowodem, koniecznym będzie powołanie innych dowodów.

Zaprzeczenie ojcostwa

Konsekwencja zaprzeczenia ojcostwa jest ustanie wzajemnych praw oraz obowiązków pomiędzy ojcem oraz dzieckiem. Odnosi się to również do dziedziczenia, ale i nazwiska dziecka i praw rodzicielskich.

Jeżeli interesuje Cię tematyka artykułu i masz pytania związane z zaprzeczeniem ojcostwa, skontaktuj się z nami. Numer telefonu, adres korespondencyjny oraz adres e-mail znajdziesz w zakładce KONTAKT. Zapraszamy do siedziby naszej Kancelarii Adwokackiej w centrum Rzeszowa. Obsługujemy klientów indywidualnych na terenie całego Podkarpacia i Małopolski. Sprawdź również nasz zakres usług adwokackich.

Adwokat Rzeszów - Sprawy Rodzinne