Niegdyś przepisy prawa spadkowego bardzo rygorystycznie podchodziły do dziedziczenia gospodarstw rolnych, co miało na celu utrzymanie ziem w rękach rolników. W skutek czego  nie wszyscy spadkobiercy ustawowi mogli dziedziczyć ziemię rolną po swoich przodkach. Przełom w zakresie dziedziczenia gospodarstw rolnych nastąpił 14 lutego 2001 roku, kiedy to w życie weszło  orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego znoszące restrykcje w zakresie dziedziczenia gospodarstw rolnych. Na jego podstawie wszystkie spadki otwarte po tej dacie podlegały zasadom ogólnym. Taki stan prawny utrzymuje się do chwili obecnej.

Obecnie wciąż przed sądami toczą się procesy w oparciu o przepisy minionej epoki, bowiem dotyczy to spadków otwartych wcześniej przed 14 lutego 2001r . Jeśli więc spadkodawca będący właścicielem gospodarstwa rolnego zmarł przed w/w datą, dziedziczenie podlega starym regułom.

Dziedziczenie z ustawy gospodarstwa

W pierwszej kolejności, analizując zasady dziedziczenia gospodarstw rolnych w postępowaniu spadkowym, należy określić czym są  na gruncie przepisów prawa cywilnego gospodarstwa rolne. I tak zgodnie z definicją zawartą w art. 55 (3) kodeksu cywilnego za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.

Nie zawsze mimo rolnego charakteru ziemi mamy do czynienia ze specjalnymi zasadami dziedziczenia. Jeśli np. w skład spadku wchodzi działka o charakterze rolnym- która nigdy nie była wykorzystywana w tym charakterze – spadkodawca nie był zaś rolnikiem, spadek będzie dziedziczony na zasadach ogólnych. Jeśli jednak w skład spadku wchodzi uprawiana ziemia, oraz budynki gospodarcze, zwierzęta czy maszyny rolnicze – mamy do czynienia z gospodarstwem stanowiącym, lub mogącym stanowić pewną całość. Ta całość jest jednocześnie wyłączona z dziedziczenia na zasadach ogólnych.

Dziedziczenie gospodarstw rolnych przed 14 lutego 2001r.

Warto pamiętać, iż ówcześnie pierwszeństwo w dziedziczeniu gospodarstwa rolnego mieli spadkobiercy posiadający określone w kodeksie cywilnym przymioty. Po pierwsze należało być spadkobiercą ustawowym, po drugie należało wykazać się określonymi kwalifikacjami lub wypełniać inne przesłanki przepisów.

Spadkobiercy dziedziczyli z ustawy gospodarstwo rolne, jeżeli w chwili otwarcia spadku:

• stale pracowali bezpośrednio przy produkcji rolnej,
• mieli przygotowanie zawodowe do prowadzenia produkcji rolnej,
• byli małoletni bądź też pobierali naukę zawodu lub uczęszczali do szkół,
• byli trwale niezdolni do pracy.

Powyższe regulacje pozwalały na odsunięcie od dziedziczenia określonych w niej składników majątku spadkodawcy jego żyjących spadkobierców ustawowych.

Jednak w sytuacji, w której nikt  ze spadkobierców nie spełniał warunków przewidzianych w ustawie, lub jeśli wszyscy ewentualni spadkobiercy byli trwale niezdolni do pracy wówczas  dziedziczenie podlegało zasadom ogólnym.

Gospodarstwo rolne w spadku

Pomoc w przeprowadzenu spadku gospodarstwa rolnego

Niewątpliwie  problem dziedziczenia gospodarstw rolnych istnieje  do dnia dzisiejszego. Mianowicie nadal przed sądami toczą się  sprawy rozpoznawane w oparciu o przepisy minionej epoki w związku z datą śmierci spadkodawcy, która ma kluczowe znaczenie, ponieważ to  właśnie od niej  zależy które przepisy prawa należy zastosować.

Sprawy dotyczące prawa spadkowego  wbrew pozorom okazują się niekiedy dość trudne, dlatego pomoc prawna adwokata może się okazać nieoceniona. Nasza Kancelaria Prawna zajmuje się prowadzeniem spraw spadkowych, dlatego jeśli potrzebujesz pomocy w tym zakresie umów się na spotkanie. Numer telefonu, adres korespondencyjny oraz adres e-mail znajdziesz w zakładce KONTAKT. Zapraszamy do siedziby naszej Kancelarii Adwokackiej w centrum Rzeszowa. Sprawdź również nasz zakres usług adwokackich.

Adwokat od Spadków Rzeszów