Kiedy umowa cywilnoprawna jest umową o pracę? – powództwo o ustalenie istnienia stosunku pracy

Przy nawiązaniu stosunku pracy niekiedy pracodawcy proponują umowę zlecenie bądź umowę o dzieło zamiast umowy o pracę. Z biegiem czasu okazuje się, iż świadczona praca na podstawie umowy zlecenie w żaden sposób nie odbiega od pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę. Czy działanie pracodawcy ma na celu obejście umowy o pracę i przysługujących pracownikowi z jej tytułu uprawnień? Czy istniej możliwość ustalenia przez Sąd, iż łącząca osobę z pracodawcą umowa cywilnoprawna jest w rzeczywistości umowa o pracę? Jakie kroki podjąć w tym kierunku? Czy z uwagi na roszczenie oraz twierdzenia osoby, z którą zawarto umowę cywilnoprawną pracodawca jest na przegranej pozycji?

Jakie skutki dla zleceniobiorcy niesie umowa zlecenie

Zgodnie z art. 22 § 1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Tym samym przez umowę o pracę należy rozumieć dobrowolny stosunek prawny, dwustronnie zobowiązujący, konsensualny oraz odpłaty, tak więc w pełnym zakresie oparty na porozumieniu stron.

Stosunek pracy oparty na podstawie umowy o pracę równi się od umów cywilnoprawnych (tj. umowy zlecenie jak i umowy o dzieło). Do elementów rozróżniających ten stosunek należy zaliczyć:

- konieczność osobistego świadczenia i wykonywania pracy określonego rodzaju w ustalonym czasie i miejscu;

- podporządkowanie pracownika pracodawcy oraz nadzór pracodawcy nad świadczoną pracą;

- wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy oraz na jego ryzyko;

- odpłatność pracy.

Stąd też, gdy dokonując ustalania elementów łączących stosunek prawny między stronami okaże się, iż nie występują łącznie wszystkie wyżej wymienione elementy (np. nie będzie zachodził obowiązek osobistego świadczenia pracy, brak będzie podporządkowania), wówczas nie można mówić, iż doszło do zawarcia umowy o pracę.

Przy ustalaniu czy mamy do czynienia z umową o pracę czy też umowa cywilnoprawną (umową zlecenie czy też umowa o dzieło) decydującą przesłanką będzie element podporzadkowania pracownika pracodawcy. O podporządkowaniu pracownika możemy mówić, gdy będą występować wspólnie następujące elementy tj. określony czas pracy oraz miejsce wykonywania czynności pracowniczych, podpisywanie listy obecności, podporządkowanie pracownika regulaminowi pracy oraz poleceniom kierownictwa, co do miejsca, czasu i sposobu wykonywania pracy oraz obowiązek przestrzegania norm pracy, obowiązek wykonywania poleceń przełożonych, wykonywanie pracy zmianowej, stała dyspozycyjność czy dokładne określenie miejsca i czasu realizacji powierzonego zadania oraz ich wykonywanie pod nadzorem kierownika – tak też skrupulatnie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 listopada 2005 r. w sprawie o sygn. akt I UK 68/05.

Wobec powyższego osobie zatrudnionej na podstawie umowy cywilnoprawnej przysługuje powództwo o ustalenie istnienia stosunku pracy. Przy czym kierując taki pozew do Sądu konieczne jest wykazanie interesu prawnego jako materialnoprawnej podstawy powództwa o ustalenie stosunku prawnego lub prawa. W przypadku brak wykazania interesu prawnego będzie to prowadzić do oddalenia powództwa bez względu na to czy umowa cywilnoprawna rzeczywiście spełniała przesłanki umowy o pracę. Twierdzenia w tym zakresie może podnosić pozwany pracodawca już w odpowiedzi na pozew.

Kiedy umowa zlecenie staje się umową o pracę

Adwokat Rzeszów

Niejednokrotnie podjęcie działań w relacjach pracodawca a pracownik bądź osoba, z którą zawarto umowę cywilnoprawną jest trudne i skomplikowane.

Jeśli masz wątpliwości co do zawartej umowy cywilnoprawnej bądź osoba, z którą zawarłeś umowę wysuwa roszczenia o ustalenie istnienia stosunku pracy i nie wiesz, jak załatwić sprawę polubownie bądź jak ją skierować do Sądu albo jak bronić się w toku postępowania sądowego, skontaktuj się z nami. Numer telefonu, adres korespondencyjny oraz adres e-mail znajdziesz w zakładce KONTAKT. Zapraszamy do siedziby naszej Kancelarii Adwokackiej w centrum Rzeszowa. Sprawdź również zakres naszych usług prawnych.

Adwokat Prawo Pracy Rzeszów