Jak żądać zmiany wysokości alimentów na dziecko?

Skutki pandemii koronawirusa dotyczą nie tylko osób prowadzących działalność gospodarczą tj. przedsiębiorców czy też zakładów pracy, których dotknął spadek obrotów i zmniejszenie przychodów, bowiem negatywne konsekwencje dotyczą także osób samotnie wychowujących dziecko. Wychowywanie dziecka wymaga znacznej organizacji, zwłaszcza gdy ten trud spoczywa na jednym z rodziców. W wyniku wprowadzanych przez Rząd ograniczeń niejednokrotnie zauważyć można, iż sytuacja materialna rodziców uległa znacznemu pogorszeniu w szczególności poprzez zmniejszenie możliwości zarobkowych jednego z rodziców. Czy w sytuacji, gdy rodzic stracił pracę, bądź pracuje na 4/5 etatu, bądź znajduje się na postoju ekonomicznym, co powoduje pozbawienie albo zmniejszenie zarobków, jakie wówczas przysługują środki do ograniczenia obowiązku alimentacyjnego? Czy w konsekwencji powyższych przypadków może skorzystać z instytucji czasowego zawieszenia, obniżenia lub uchylenia alimentów? Jaka musi nastąpić zmiana stosunków, aby można było żądać zmiany obowiązku alimentacyjnego?

Ostanie tygodnie z uwagi na stan pandemii koronawirusa dla każdego nie były łatwe. Wprowadzone przez Rząd rozwiązania poprzez ograniczenie działalności różnych firm a to lokali gastronomicznych, galerii handlowych, jak i przez zmniejszanie aktywności prowadzonych firm powoduje, iż sytuacja finansowa wielu rodziców ulega pogorszeniu. Niejednokrotnie rodzic zobowiązany do uiszczania alimentów na rzecz małoletniego dziecka ze względu na brak środków pieniężnych zastanawia się jak czasowo zawiesić, ograniczyć czy też umorzyć alimenty. Podkreślić należy, iż zmiana stosunków w zakresie świadczeń alimentacyjnych nie zależy tylko od sytuacji nadzwyczajnej związanej z stanem zagrożenia COVID-19, ale w głównej mierze od sytuacji każdego z rodziców.

Co powoduje obniżenie lub umorzenie alimentów na rzecz dziecka?

W art. 138 k.r.o. uregulowano, iż „w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego”. Przez sformułowanie „zmiana stosunków” należy rozumieć okoliczności istotne z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu (np. art. 133 i 135 k.r.o.). Zmiana zatem „stosunków” tak pojmowanych, bez potrzeby zajmowania się zagadnieniami szczególnymi, jest zmianą okoliczności, od których zależy istnienie i zakres obowiązku alimentacyjnego – tak też Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 19 lipca 1974 r. w sprawie o sygn. akt II CO 9/74.

Pomocny w ustaleniu „zmiany stosunków” okazuje się wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1969 r. w sprawie o sygn. akt III CRN 54/69, w którym przyjęto, iż „przy ocenie, czy zachodzą przesłanki do zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego w myśl art. 138 k.r.o., należy brać pod uwagę wszelkie okoliczności mogące świadczyć o zmianie stosunków, a zwłaszcza możliwości zarobkowych i majątkowych stron. W wypadku gdy zobowiązany do alimentacji posiada określony majątek, o zmianie okoliczności świadczy nie tylko zmiana stosunków własnościowych (utrata lub powiększenie majątku), lecz także zmiany w zakresie faktycznego dysponowania majątkiem, możliwości jego upłynnienia w celu zaspokojenia zobowiązań alimentacyjnych itp.”. Zauważyć należy, iż o zwiększeniu czy też zmniejszaniu rozmiaru świadczeń alimentacyjnych Sąd nie może orzec bez dokonania stosownych ustaleń w przedmiocie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie o sygn. akt II CRN 163/95.

Zauważyć należy, iż przedmiotowy przepis odnosi się również do zmiany stosunków tyczących się podwyższenia alimentów. Przy czym w kontekście podwyższenia alimentów należy pamiętać, iż wydając wyrok w sprawie o podwyższenie alimentów Sąd może uwzględnić powszechnie znany fakt ogólnego wzrostu kosztów utrzymania przy ocenie czy twierdzenia powoda nie budzą uzasadnionych wątpliwości co do zgodności z prawdziwym stanem rzeczy – tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 października 1995 r. w sprawie o sygn. akt II CRN 117/95. Więcej na ten temat w artykule pod tytułem „Podwyższenie alimentów”.

Czasookres zmian mający wpływ na wysokość alimentów.

Ustalając zmianę stosunków należy dokonać porównania „momentu początkowego”, czyli zawarcia umowy, w której została określona wysokość alimentów, lub też uprawomocnienia się orzeczenia zasądzającego alimenty, oraz momentu końcowego, czyli orzeczenia sądu zmieniającego umowę bądź wyrok.

Jak uzyskać obniżenie obowiązku alimentacyjnego?

Wskazać należy, iż obniżenie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka wymaga przeprowadzenia postępowania sądowego. Osoba składająca pozew – najczęściej rodzic – zobowiązana jest udowodnić, iż od czasu orzeczenia ustalającego obowiązek alimentacyjny do chwili obecnej sytuacja obu stron zmieniła się. W tym zakresie należy wykazać spadek przychodów np. z powodu pandemii, utratę pracy, brak obrotów jak i odwołane zlecenia. W przedmiotowym pozwie obok żądania o obniżenie obowiązku alimentacyjnego należy zawrzeć również wniosek w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia na czas toczącego się postępowania. Zauważyć można, iż strony w tym zakresie mogą rozwiązać zaistniałą sytuację w drodze polubownej poprzez zawarcie ugody. Należy pamiętać, iż obniżenia alimentów możemy żądać w sytuacji, gdy rzeczywiście sytuacja materialna jest dramatyczna i konieczne jest tymczasowe zmniejszenie alimentów.

Uchylenie obowiązku alimentacyjnego

Z kolei w przypadku uchylenia obowiązku alimentacyjnego rodzic zobligowany jest wykazać, iż świadczenia alimentacyjne stanowią dla niego uszczerbek w zaspokajaniu własnych potrzeb, bądź dochody dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego wychowania i utrzymania bądź dziecko już pełnoletnie nie dokłada osobistych starań w celu uzyskania możliwości samodzielnego utrzymania się. Również w sytuacji żądania uchylenia świadczeń alimentacyjnych należy wystąpić z pozwem do Sądu.

Obowiązek alimentacyjny obok realizacji celu ekonomicznego, jakim jest zapewnienie uprawnionemu niezbędnych środków materialnych pozwalających zaspokoić jego potrzeby, służy kształtowaniu właściwych z punktu widzenia powszechnie akceptowanych w społeczeństwie wzorców, zasad postępowania w rodzinie, wpływa na umocnienie łączących rodzinę więzi i kształtuje wzajemne relacje między jej członkami. Niemniej jednak z uwagi na specyfikę postępowania oraz wiążących się z tym emocji pomoc adwokata może okazać się niezbędna.

Obniżenie alimentów na Dziecko

Jak Obniżyć Alimenty na Dziecko?

Jeżeli interesuje Cię tematyka artykułu i masz pytania związane z obniżeniem alimentów bądź uchyleniem obowiązku alimentacyjnego, skontaktuj się z nami. Numer telefonu, adres korespondencyjny oraz adres e-mail znajdziesz w zakładce KONTAKT. Zapraszamy do siedziby naszej Kancelarii Adwokackiej w centrum Rzeszowa. Obsługujemy klientów indywidualnych na terenie całego Podkarpacia i Małopolski. Sprawdź również nasz zakres usług adwokackich.

Adwokat Alimenty Rzeszów