Przemoc domowa 

Nakaz natychmiastowego opuszczenia mieszkania przez sprawcę przemocy w rodzinie – cz. I

Od dnia 30 listopada 2020r. obowiązuje procedura mająca na celu natychmiastową reakcję wobec sprawców przemocy domowej wprowadzona ustawą z dnia30 kwietnia 2020r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, następnie zmodyfikowaną ustawą z dnia 14 sierpnia 2020r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw, tj. tzw. ustawą antyprzemocową. Wprowadzona procedura pozwala na wydanie nakazu natychmiastowego opuszczenia mieszkania przez sprawcę przemocy w rodzinie, w celu odizolowania ofiar dotkniętych przemocą od sprawców przemocy domowej gdy przemoc stwarza zagrożenie ich życia lub zdrowia ofiar przemocy. 

Na czym polega procedura nakazu natychmiastowego opuszczenia mieszkania przez sprawcę przemocy? Jakie uprawnienia przysługują Policji i Żandarmerii Wojskowej wobec sprawców przemocy?

Zgodnie z art. 15aa ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990r. o Policji, policjant ma prawo wydać wobec osoby stosującej przemoc w rodzinie w rozumieniu przepisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, stwarzającej zagrożenie dla życia lub zdrowia osoby dotkniętej tą przemocą:

I. nakaz natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub

II. zakaz zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia.

Uprawnienia w/w przysługują także na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych – żołnierzowi Żandarmerii Wojskowej jeżeli osobą stosującą przemoc w rodzinie w rozumieniu przepisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, stwarzającą zagrożenie dla życia lub zdrowia osoby dotkniętej tą przemocą – jest żołnierz pełniący czynną służbę wojskową.

Wskazać należy, iż nakaz lub zakaz można zastosować łącznie i są natychmiast wykonalne. Funkcjonariusz w nakazie lub zakazie wskazuje obszar lub odległość od wspólnie zajmowanego mieszkania, którą osoba stosująca przemoc w rodzinie jest obowiązana zachować.

Jakie są przesłanki do zastosowania nakazu lub zakazu?

Podstawą jest stosowanie przez osobę przemocy w rodzinie w rozumieniu przepisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, stwarzającej zagrożenie dla życia lub zdrowia osoby dotkniętej tą przemocą.

Jak rozumieć przemoc w rodzinie na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie?

Poprzez przemoc w rodzinie rozumie się jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, czyli u osób dotkniętych przemocą:

- narażenie na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia,

- naruszenie godności, nietykalności cielesnej, wolności, w tym seksualnej,

- spowodowanie szkody w zdrowiu fizycznym lub psychicznym, 

- wywołanie cierpienia i krzywdy moralnych.

Kto zaliczany jest do członków rodziny w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie?

Członkiem rodziny jest osobę najbliższą w rozumieniu art. 115 § 11 k.k. czyli małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osobę pozostającą w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, osobę pozostającą we wspólnym pożyciu, oraz inne osoby wspólnie zamieszkującą lub gospodarującą.

Jak wygląda nakaz natychmiastowego opuszczenia mieszkania lub zakaz zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia

Nakaz lub zakaz może być wydany:

1) podczas interwencji podjętej przez Policję we wspólnie zajmowanym mieszkaniu lub jego bezpośrednim otoczeniu lub

2) w związku z powzięciem informacji o stosowaniu przemocy w rodzinie, w szczególności zgłoszenia przez:

a) samą osobę dotkniętą przemocą w rodzinie lub

b) kuratora sądowego lub pracownika jednostki organizacyjnej pomocy społecznej, w związku z wykonywaniem ustawowych obowiązków.

Policjant dokonuje oceny ryzyka zagrożenia życia lub zdrowia ludzkiego w oparciu o kwestionariuszu szacowania ryzyka zagrożenia życia lub zdrowia ludzkiego. Osobę zgłaszająca przemoc w rodzinie jest przesłana w charakterze świadka, po uprzednim pouczeniu o treści art. 233 k.k. Również funkcjonariusz może przesłuchać w charakterze świadków inne osoby, w szczególności wszystkie dotknięte tą przemocą osoby pełnoletnie wspólnie zajmujące mieszkanie. Można także dokonywać innych czynności w celu ustalenia, czy zachodzą przesłanki do wydania nakazu lub zakazu, w tym wysłuchać osobę stosującą przemoc w rodzinie, o ile nie utrudni to natychmiastowego wydania nakazu lub zakazu. Nie można pominąć, iż Policja jak i Żandarmeria Wojskowa przed wydaniem nakazu lub zakazu mają prawo zażądania dodatkowych informacji od innych instytucji lub organów w celu ustalenia, czy zachodzą okoliczności uprawniające do wydania nakazu lub zakazu. Nakaz lub zakaz mogą być wydane w przypadku nieobecności we wspólnie zajmowanym mieszkaniu lub jego bezpośrednim otoczeniu osoby stosującej przemoc w rodzinie podczas wykonywania czynności przez Policję. Nakaz lub zakaz doręcza się niezwłocznie osobie stosującej przemoc w rodzinie oraz osobie dotkniętej tą przemocą.

Co w przypadku braku możliwości doręczenia osobie stosującej przemoc w rodzinie nakaz lub zakaz?

W sytuacji niemożności doręczenia nakazu lub zakazu osobie stosującej przemoc w rodzinie, doręczenie uważa się za dokonane przez umieszczenie na drzwiach wspólnie zajmowanego mieszkania zawiadomienia o ich wydaniu, dokonując wzmianki w nakazie lub zakazie, wskazując przyczynę braku doręczenia. 

Co w sytuacji osoba stosująca przemoc w rodzinie odmawia przyjęcia nakazu lub zakazu?

W przypadku, gdy osoba stosująca przemoc w rodzinie odmawia przyjęcia nakazu lub zakazu, doręczenie uważa się za dokonane, jednocześnie funkcjonariusz dokonuje adnotacji o odmowie przyjęcia na oryginale nakazu lub zakazu. Ponadto funkcjonariusz niezwłocznie doręcza odpis nakazu lub zakazu prokuratorowi oraz zawiadamia właściwy miejscowo zespół interdyscyplinarny, o którym mowa w przepisach ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, a gdy w mieszkaniu zamieszkują osoby małoletnie – także właściwy miejscowo sąd opiekuńczy.

 

Jeżeli interesuje Cię tematyka artykułu i masz pytania związane z przemocą w rodzinie, skontaktuj się z nami. Numer telefonu, adres korespondencyjny oraz adres e-mail znajdziesz w zakładce KONTAKT. Zapraszamy do siedziby naszej Kancelarii Adwokackiej w centrum Rzeszowa.